مهندسی پلیمر رشته‌ای جدید و پویا است که به طراحی و خلق مواد شگفت‌انگیزی به نام پلیمر می‌پردازد. پلیمرها مولکول‌های بزرگی اند که از واحدهای تکرار شونده به نام مونومر تشکیل شده‌اند.
این مولکول‌های بزرگ نقش به سزایی در تشکیل دنیای اطراف ما دارند و به دلیل تنوع ساختاری و خواص منحصربه‌فردشان، کاربردهای بسیار گسترده‌ای در صنایع مختلف برای آن دیده می‌شود. مهندسی پلیمر، رشته‌ای است که به طراحی، تولید و بررسی مواد مبتنی بر پلیمر می‌پردازد.
گرایش های رشته پلیمر
1. گرایش صنایع پلیمر:
این گرایش بر روی کاربردهای عملی و تولید صنعتی مواد پلیمری تمرکز دارد. در این گرایش، دانشجویان با روش‌ها و فرآیندهای تولید، شکل‌دهی و فرآوری مواد پلیمری آشنا میشوند. آنها به بررسی خواص مکانیکی، حرارتی و الکتریکی مواد پلیمری و نحوه بهبود و بهینه‌سازی آنها پرداخته و با فناوری‌های پیشرفته در صنایع پلیمری آشنا میشوند. دانشجویان این رشته می‌توانند در صنایع پلاستیک، لاستیک، فیبرها، صنایع بسته‌بندی و سایر صنایع مرتبط به کار بروند.
2. گرایش تکنولوژی و علوم رنگ:
این گرایش بر روی فرآیندها و فناوری‌های تولید رنگ و پیگمنت‌ها تمرکز دارد. دانشجویان این گرایش با خصوصیات رنگ، شیمی رنگ، فیزیک رنگ و نحوه تولید و کاربردهای علم رنگ آشنا میشوند. آنها به طراحی فرآیندهای تولید رنگ، انتخاب رنگ‌ها بر اساس خواص مورد نظر و ارزیابی کیفیت و پایداری رنگ‌ها می‌پردازند. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در صنایع رنگ، پوشش‌ها، جوهرها، رنگ‌های صنعتی و صنایع مرتبط به کار بروند.
بازار کار و آینده شغلی فارغ التحصیلان پلیمر
رشته پلیمر شامل مطالعه و تحقیق درباره ساختار، خواص، تولید و کاربرد پلیمرها است. پلیمرها موادی هستند که از واحدهای تکراری به نام مونومرها ساخته میشوند. این رشته متعلق به حوزه‌های علمی مهندسی مواد و شیمی است و دانشجویان این رشته با آموزش در زمینه سنتز، تجزیه و تحلیل، طراحی و کاربرد پلیمرها در صنایع مختلف آشنا میشوند.
از جمله صنایعی که پلیمرها در آنها نقش مهمی ایفا می‌کنند، می‌توان به صنایع حمل و نقل، صنایع نظامی، پزشکی و کشاورزی اشاره کرد.
صنایع پزشکی:
پلیمرها در ساخت لوازم پزشکی، پروتزها، بسترهای بیمارستانی، مواد جذب کننده، داروها و بسیاری از تکنولوژی‌های پزشکی به کار میروند.
صنایع نظامی:
در ساخت تجهیزات نظامی، لباس‌های مقاوم در برابر ضربه و مواد شیمیایی، مهندسی با فناوری پلیمر، مواد چسبنده و حفاظت از سطوح نیز استفاده میشوند.
همچنین، رشته پلیمر به دلیل جدید بودن و پتانسیل بالای خالقیت و نوآوری، فرصت‌های شغلی خوبی را در اختیار دارد. با توجه به نیاز روزافزون صنایع به محصولات پلیمری و تلاش برای بهبود خواص و کاربردهای آنها، فارغ‌التحصیلان رشته پلیمر می‌توانند در زمینه‌های مختلفی از جمله تحقیق و توسعه، طراحی مواد، مهندسی فرآیند، کنترل کیفیت و بازاریابی محصولات پلیمری فعالیت کنند.
وظایف مهندس پلیمر
1. طراحی و توسعه فرمولاسیون و ترکیبات پلیمری جدید.
2. بررسی و ارزیابی خواص مکانیکی، حرارتی و شیمیایی مواد پلیمری.
3. بهینه‌سازی روش‌های تولید و فرایندهای تولید مواد پلیمری.
4. انجام آزمون‌ها و تست‌های مربوط به خواص و عملکرد مواد پلیمری.
5. طراحی و توسعه فرآیندهای قالب‌گیری و تولید قطعات پلیمری.
6. مشاوره و همکاری با تیم‌های مهندسی در ارتباط با مهندسی طراحی و قالب‌گیری.
7. حل مشکلات فنی و بهبود کیفیت مواد پلیمری و فرآیندهای تولید.
8. نظارت بر تولید مواد پلیمری با رعایت استانداردها و مقررات مربوطه.
9. ارتباط و همکاری با تامین کنندگان مواد اولیه و تجهیزات پلیمری.
10. پژوهش و بررسی روند‌ها و نوآوری‌های جدید در حوزه‌ی پلیمرها و مواد پلیمری.
مهارت‌های لازم برای موفقیت
1. تسلط به شیمی و ریاضیات:
دانش شیمی و ریاضیات اساسی است در فهم و تحلیل ساختار و خواص پلیمرها. تسلط بر اصول و مبانی شیمی عمومی و آلی، کنترل و حل معادلات ریاضی، آمار و احتمالات و روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها اهمیت دارد.
2. علاقه‌مندی به فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی:
رشته پلیمر به طبیعت خود تحقیقاتی است و نیازمند علاقه و شغف به اکتشاف و کشف علمی است. علاقه‌مندی به حل مسائل پیچیده، آزمایش‌های تجربی، خلاقیت در طراحی و اجرای تجربیات علمی مهم است.
3. توان تحمل فعالیت‌های طولانی در آزمایشگاه:
در رشته پلیمر، برخی تجربه‌ها و آزمایش‌ها ممکن است زمان طولانی نیاز داشته باشد. بنابراین، توانایی کار در آزمایشگاه برای مدت زمان طولانی و حوصله و استقامت لازم است.
4. توانایی کار با رایانه:
استفاده از نرم‌افزارهای شیمیایی و محاسباتی، برنامه‌های مدلسازی مولکولی و نرم‌افزارهای آماری برای تحلیل داده‌ها از مهارت‌های ضروری در رشته پلیمر است. بنابراین، توانایی کار با رایانه و آشنایی با نرم‌افزارهای مرتبط ضروری است.
5. مهارت‌های ارتباطی:
توانایی ارائه گزارش‌ها، نوشتن مقالات علمی، ارتباط موثر با اعضای تیم، همکاران و قابلیت تبیین نتایج و یافته‌های تحقیقاتی برای دیگران از جمله مهارت‌های ارتباطی مهم در رشته پلیمر است.
6. مهارت‌های مدیریت زمان:
در رشته پلیمر، ممکن است نیاز به همزمانی و مدیریت چندین پروژه و فعالیت باشد. توانایی مدیریت زمان، برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی وظایف از مهارت‌های ضروری است.
