مهندسی اویونیک یا هواپیمایی، به علم و فناوری مرتبط با بررسی و طراحی سیستم‌های الکترونیکی، الکتریکی و کامپیوتری مورد استفاده در هواپیماها اطلاق می‌شود. این رشته مهم و حیاتی برای عملکرد و ایمنی هواپیماها است و به توسعه، نصب، تعمیر و نگهداری تجهیزات الکترونیکی هواپیماها می‌پردازد.
حوزه‌های رشته اویونیک
با توجه به تکنولوژی‌های پیشرفته مورد استفاده در صنعت هوانوردی، هواپیماها از سیستم‌های پیچیده الکترونیکی برای کنترل، ارتباط، ناوبری، ایمنی و سایر عملکردها استفاده می‌کنند. مهندسی اویونیک به طور کلی شامل این زیرشاخه‌هاست:
الکترونیک هواپیما:
بررسی و طراحی سیستم‌های الکترونیکی مختلف هواپیماها از جمله سیستم‌های کنترل خودکار، رادار، رادیو، ارتباطات و سایر تجهیزات الکترونیکی.
مخابرات هواپیما:
بررسی و طراحی سیستم‌های ارتباطی داخلی و بین‌المللی هواپیماها از جمله سیستم‌های رادیویی، مخابراتی و ارتباطات ماهواره‌ای.
ناوبری هواپیما:
طراحی و اجرای سیستم‌های ناوبری و ملاحی هواپیماها از جمله سیستم‌های GPS و INS (Inertial Navigation System).
سیستم‌های مدیریت پرواز:
بررسی و طراحی سیستم‌های مدیریت پرواز هواپیماها که شامل کنترل و مانیتورینگ هواپیما در زمان پرواز است.
ایمنی هواپیما:
مطالعه و ارزیابی سیستم‌های ایمنی هواپیماها برای جلوگیری از وقوع حوادث و حفظ ایمنی مسافران و کارکنان.
تجهیزات نظامی:
طراحی و بررسی سیستم‌های الکترونیکی و ارتباطاتی هواپیماهای نظامی برای استفاده در نظامی‌ترین ماموریت‌ها.
مزایا و معایب رشته مهندسی اویونیک
مزایا:
رشته رو به پیشرفت
نیاز روزافزون جامعه
پل مهاجرتی
معایب:
استرس شغلی
محدود بودن ظرفیت پذیرش دانشگاه دولتی
توانایی‌های لازم برای موفقیت در رشته مهندسی اویونیک
علاقه به علوم و فناوری:
علاقه یا عشق به علوم و فناوری و تکنولوژی هوانوردی، به عنوان پایه اصلی موفقیت در این رشته از اهمیت بالایی برخوردار است.
توانایی در ریاضیات و فیزیک:
این رشته به مطالعه و بررسی مسائل مهندسی پیچیده و پیشرفته نیاز دارد، بنابراین توانایی خوب در ریاضیات و فیزیک اساسی است.
صبر و شکیبایی:
مهندسی اویونیک نیازمند کار با جزئیات و تجزیه و تحلیل دقیق است، بنابراین داشتن صبر و شکیبایی برای حل مسائل پیچیده و طولانی اهمیت دارد.
توانایی کنترل شرایط:
مهندسین اویونیک در هنگام طراحی و تعمیر سیستم‌های الکترونیکی هواپیماها نیاز به توانایی کنترل شرایط مختلف و حل مشکلات فنی دارند.
تحلیل‌گری و مهارت‌های مسائل مهندسی:
توانایی تحلیل و حل مسائل مهندسی پیچیده، از جمله مهارت‌هایی است که در این رشته بسیار اهمیت دارد.
همکاری و کار تیمی:
همانطور که در صنعت هوانوردی، هواپیماها با تعداد زیادی سیستم‌های مختلف و مجموعه‌های پیچیده الکترونیکی از اجزای مختلف تشکیل می‌شوند، داشتن توانایی کار تیمی و همکاری با سایر مهندسین و کارکنان اهمیت زیادی دارد.
خلاقیت و نوآوری:
مهندسی اویونیک از خلاقیت و نوآوری مهندسان برای طراحی و ارتقاء سیستم‌های الکترونیکی پیچیده استفاده می‌کند.
وظایف مهندس اویونیک
طراحی و تحلیل سیستم‌ها و اجزاء هواپیماها و فضاپیماها:
طراحی سیستم‌های الکترونیکی و الکتریکی، سیستم‌های کنترلی، سیستم‌های پرتونگاری، موتورها و سایر اجزاء هواپیماها و فضاپیماها از وظایف اصلی مهندس اویونیک محسوب می‌شود.
توسعه نرم‌افزار و سیستم‌های کنترل هواپیماها و فضاپیماها:
مهندسان اویونیک مسئول توسعه نرم‌افزارهای کنترل هواپیماها و فضاپیماها هستند که به‌طور کامل عملکرد و ایمنی این وسایل را اطمینان می‌دهند.
اجرای آزمایش‌ها و تست‌ها:
مهندسان اویونیک برای ارزیابی عملکرد هواپیماها و فضاپیماها از تجهیزات آزمایشگاهی و سیمولاتورها استفاده می‌کنند و در صورت نیاز به تغییرات و بهبودها پرداخته و نتایج آزمایش‌ها را تحلیل می‌کنند.
ارتقاء عملکرد و بهینه‌سازی هواپیماها و فضاپیماها:
مهندسان اویونیک مسئول بهینه‌سازی عملکرد هواپیماها و فضاپیماها برای کاهش مصرف سوخت، افزایش مقاومت و بهبود عملکرد اجزاء مختلف هستند.
نظارت بر تولید و تجهیزات:
مهندسان اویونیک نیز مسئول نظارت بر فرآیند تولید و تجهیزات هواپیماها و فضاپیماها برای اطمینان از کیفیت و استانداردهای لازم هستند.
بازار کار و فرصت‌های شغلی رشته مهندسی اویونیک
رشته مهندسی اویونیک از جمله رشته‌های پرسرعت پیشرفت و توسعه در علم و صنعت هوافضا است که فرصت‌های شغلی بسیار مناسب و گسترده‌ای را برای فارغ‌التحصیلان خود به ارمغان می‌آورد. این رشته به دلیل اهمیت و رشد بسیاری که در صنعت هوافضا و هوانوردی داشته است، از طرف کشورها و شرکت‌های خصوصی و دولتی به عنوان یک رشته استراتژیک مورد توجه قرار گرفته است.
طراح هواپیماها و فضاپیماها:
مهندسان اویونیک در زمینه طراحی هواپیماها و فضاپیماها کار می‌کنند و به بهبود عملکرد، کارایی و ایمنی این وسایل هوانوردی می‌پردازند.
مهندس کنترل پرواز:
این مهندسان مسئول برنامه‌ریزی و کنترل پرواز هواپیماها و فضاپیماها هستند تا بهبود کارایی و ایمنی پروازها را تضمین کنند.
مهندس سیستم‌های الکترونیکی و کنترلی:
در این حوزه، مهندسان اویونیک مسئول طراحی و توسعه سیستم‌های الکترونیکی و کنترلی هواپیماها و فضاپیماها هستند.
مهندس نرم‌افزار:
مهندسان اویونیک در زمینه توسعه و بهینه‌سازی نرم‌افزارهای هواپیماها و فضاپیماها فعالیت می‌کنند
مهندس تجهیزات فضایی:
این مهندسان مسئول طراحی و توسعه تجهیزات و اجزاء فضایی مانند راکت‌ها و موتورها هستند.
مهندس سیستم‌های ناوبری و موقعیت‌یابی:
مهندسان اویونیک در این حوزه مسئول توسعه و بهینه‌سازی سیستم‌های ناوبری و موقعیت‌یابی هواپیماها و فضاپیماها هستند.
